پژوهشی که در دانشگاه امهرست ماساچوست آمریکا انجام گرفته گویای نکات جالب درباره تجربه خصوصی‌سازی در شرق اروپاست. این پژوهش که سال ۲۰۱۰ توسط سه محقق صورت گرفته نشان می‌دهد واگذاری ۴ هزار شرکت دولتی در دوره پس از فروپاشی کمونیسم در برخی کشورها موفقیت‌آمیز و در برخی تجربیات حاصلی جز شکست نداشته است. این پژوهش دلیل اغلب شکست‌ها در حوزه خصوصی‌سازی را طرح سه مرحله‌ای خصوصی‌سازی، تثبیت و آزادسازی می‌داند. موردی که به نظر می‌رسد اگر با آزادسازی شروع می‌شد و به‌خصوصی‌سازی ختم می‌شد، نتایج بهتری به همراه داشت. انتخاب این رویه در شرق اروپا اما باعث بروز عدم‌تعادل در برخی از کشورها شد و زمینه سقوط درآمد سرانه در روسیه و استونی را فراهم کرد. البته پژوهش پاتریک هم، دیوید استوکلر و لارنس کینگ تایید می‌کند امروزه ضرورت اصلاحات سریع اقتصادی بین اقتصاددان یک امر پذیرفته شده و مورد اجماع است. این گزارش با یادآوری نکاتی که لارنس سامرز، اقتصاددان مشهور و مدیر اسبق دانشگاه‌هاروارد در دهه ۹۰ میلادی به کشورهای بلوک شرق اروپا کرد، تاکید می‌کند که توصیه خصوصی‌سازی به رهبران سیاسی در این منطقه بهترین توصیه‌ای بود که می‌شد ارائه کرد؛ چراکه حجم مشکلات دولت‌گرایی در این اقتصادها بسیار فراگیر بود. این گزارش اذعان می‌کند اغلب کسانی که از تجربیات خصوصی‌سازی در جهان انتقاد می‌کنند از طیف جامعه‌شناسان هستند که به جنبه‌های اجتماعی و نه اقتصادی سیاست خصوصی‌سازی گسترده در جهان می‌پردازند. با این حال اجرای سیاست خصوصی‌سازی بدون آزادسازی همچون نارنجک عمل کرده و تلفات بسیاری به همراه داشته است. مهم‌ترین فشاری که از این ناحیه به اقتصاد وارد شده، کاهش ظرفیت اجرایی دولت در نتیجه خصوصی‌سازی است. کاهش توان دولت در نتیجه افت درآمد مالیاتی و ناتوانی در اعمال تنظیم‌گری دو مورد از چیزهایی است که در نتیجه تضعیف ظرفیت دولت در این کشورها پس از خصوصی‌سازی رخ می‌دهد. در جمهوری چک، لهستان، مجارستان، اسلواکی و اسلوونی البته درآمد سرانه کاهش پیدا نکرد و صنایع واگذار شده به بخش خصوصی توانستند در مدتی کوتاه به سمت تحولات بهتر گام بردارند. موضوعی که باعث شد پس از دو سال رکود، یک دوره شش ساله از رشد اقتصادی در این کشورها تجربه شود. در تجربیات شکست‌خورده خصوصی‌سازی در این منطقه چند نکته قابل‌توجه است. نکاتی که مدیران بانک جهانی هم به آن اشاره کرده‌اند. از آنجا که امکان برگزاری حراج رقابتی و شفاف مهیا نشده، شرکت‌های بسیار بزرگی دولتی سیاست خصوصی‌سازی را با شیوه رفتار خود به شکست کشانده‌اند. در عین حال در برخی از نمونه‌ها با پرهیز از خصوصی‌سازی مورد به مورد از طریق حراج انگلیسی، سهام شرکت‌ها به یکباره واگذار شد که نتیجه دلخواه سیاست‌گذار را در پی نداشت.
ترویجی مروجان دانشگاهی فناوری نانو: 28 آبان ماه بازدید : 411
دوشنبه 18 آبان 1399 زمان : 10:38
